Bolnica Gornji Milanovac

U toku 1858. godine u Despotovici je ustanovljena zdravstvena služba. Prvi lekar u gradu (okružni fizikus) bio je doktor medicine Iosif (Josif) Simon. Posle dve godine njega je zamenio dr. Josif Svetić i ostao do 1864. godine. U toku 1865. godine mesto lekara u Gornjem Milanovcu bilo je prazno.

Već 1866. godine okružni lekar je magistar hirurgije Stefan Trenčini. U gradu je dugo radio samo po jedan lekar. Tek 1892. godine u Gornjem Milanovcu se osniva Okružna bolnica kada se i broj zdravstvenog osoblja povećava. Prvi upravnik Okružne bolnice bio je Jaroslav Kuželj.

Krajem XIX i početkom XX veka., sa pojavom sreskih i opštinskih lekara, povećava se i broj zdravstvenih radnika i drugog zdravstvenog osoblja. Tako, sredinom devedesetih godina prošlog veka, u gradu se javlja prva privatna apoteka. Njen vlasnik bio je Luka Jakševac, koga su građani Gornjeg Milanovca 4. oktobra 1900. godine, sa žaljenjem što odlazi, kao dugogodišnjeg sugrađanina, srdačno ispratili za Kragujevac.

Kao prvi lekarski pomoćnik pominje se 1903. godine dr Jovan K. Krajinčanić. Prva babica u našem gradu (1910) bila je Todora P. Marinkovićka. Iste godine u gradu ponovo imamo apotekara. Bio je to Nićifor Filipović. Njega je (1911) zamenio Dragoljub Skubic koji je duže ostao u gradu.

Od ustanovljavanja mesta Okružnog marvenog lekara (1886) pet godina mesto je bilo prazno. Tek 1891. godine Ćirilo Miljković postavljen je za novog Okružnog marvenog lekara sa sedištem u Gornjem Milanovcu. Bolnica je takođe dugo radila u privatnim kućama i drugim objektima dok nije podignuta savremena okružna bolnica 1925. godine, koja i danas služi kao okosnica zdravstvene službe grada i okoline.

Istorija zdravstva u ovom gradu nesumljivo će zabeležiti i osvetliti nesebičan, odgovoran i human rad mnogih lekara i drugog sanitetskog osoblja. Posebnu pažnju zaslužuju dobričinstva dr Milana Damjanovića, koji je od 1906. do 1916. godine bio okružni fizikus u gradu.

Kada je 1925. godine izgrađena bolnica, stanvništvo je već imalo stečene navike da se leči po principima moderne evropske medicine. Tome je sigurno doprineo i vojni garnizon koji je morao imati i odgovarajuću vojno sanitetsku službu. Značajno je istaći da su lekari u gradu između dva rata bili i nosioci zdravstvenog prosvećivanja.
Na groblju u Gornjem Milanovcu, naspram stare kapele, nalazi se jedinstven nadgrobni spomenik sa sledećim uklesanim tekstom: "Dobrotvoru sirotinje dr Milanu Damjanoviću, okružnom fizikusu blagodarni građani grada Gornjeg Milanovca 1927. godine".